🇵🇱 „Fuglene over Sundet”- Anna-Maria poleca duńskie kino🇩🇰

Dziś w cyklu Anna- Maria poleca przedstawię Wam duński film „Fuglene over Sundet”. Jest to opowieść o czymś co według wielu Polaków w ogóle nie istniało, mianowicie o duńskim ruchu oporu.

Rok 1943 upłynął w Danii pod hasłem strajków i akcji sabotażowych. Władze okupacyjne pod przywództwem SS-Obergruppenführera Wernera Besta, pełnomocnika Rzeszy w Danii, zażądały od duńskich władz wprowadzenia stanu wyjątkowego, kary śmierci za samo podżeganie do strajków oraz za strajki i akcje sabotażowe. Klęski armii niemieckiej na wschodnim froncie, perspektywa rychłego obalenia Mussoliniego przez wojska alianckie lądujące na Sycyli „ośmieliły „, żeby nie powiedzieć zmusiły, rząd duński do przeciwstawienia się okupantowi. Dlatego też 29 sierpnia 1943 roku rząd duński złożył na ręce króla Christiana X dymisję. Formalnie monarcha co prawda jej nie przyjął, ale praktycznie władzę wykonawczą w Królestwie Duńskim przejął Wehrmacht. Generał Hanneken był łaskaw poinformować, legalny dotąd rząd duński o ustaniu jego uprawnień. Tym samym skończyła się współpraca duńskich władz z okupantem.

Gilleleje

Niestety wraz z zakończeniem polityki kolaboracyjnej ustały również możliwości legalnej ochrony duńskich obywateli pochodzenia żydowskiego. Do tej pory współpracujący z okupantami rząd bardzo o to dbał, by zostawiono ich w spokoju. Gdy jesienią 43 roku zaczęły sie prześladowania Żydów obudziło to spory sprzeciw w duńskim społeczeństwie. Niemiecki dyplomata Georg Ferdinand Duckwizt przekazał 28 września tajną informację o planowanych masowych aresztowaniach Żydów. Miały one nastąpić w nocy z 1 na 2 października. Ponieważ wypadało wówczas święto Rosz ha-Szana, żydowskiego Nowego Roku, Werner Best liczył na łatwą akcję. Przecież w czasie święta większość ludzi powinna przebywać w domach.

Na szczęście poinformowany o zagrożeniu, pełniący obowiązki naczelnego rabina dr Marcus Melchior zdołał ostrzec członków gminy. Natomiast Duckwizt nakłonił rząd szwedzki do przyjęcia duńskich Żydów. Członkom ruchu oporu udało się przeszmuglować około 7000 ludzi do Szwecji. Tylko 475 Żydów zostało aresztowanych i wywiezionych do obozu koncentracyjnego w Terezinie. Niestety niektórzy Duńczycy współpracowali z okupantem donosząc o planowanych przez państwo podziemne akcjach. Być może to właśnie wskutek donosu, w nocy z 6 na 7 października 1943 roku w Gilleleje gestapo ujęło około 100 obywateli żydowskiego pochodzenia.

„Fuglene over Sundet”-Anna-Maria poleca duńskie kino

Nawiązując do wydarzeń w Gilleleje z 6 października 1943 chciałbym Wam bardzo polecić duński film „Fuglene over Sundet” . Jest to inspirowany prawdziwymi wydarzeniami dramat wojenny, wyreżyserowany przez Nicolo Donato w 2016 roku. Reżysera dziadek ze strony ojca mieszkał w czasie wojny w Gilleleje, i zajmował się budowaniem łodzi. Główne role w filmie grają Danica Curcic, David Dencik, Laura Cedergren, Nicolas Bro, Marijana Jankovic, Lars Brygmann. Kadry filmu nakręcone zostały w Gilleleje na Północnej Zelandii i w Maribo na wyspie Lolland.

FIlm jest historią żydowskiej rodziny mieszkającej w Kopenhadze, która nagle w październiku 1943 roku postanawia uciec do Szwecji. Ale jest to również opowieść o jednym z najważniejszych w Danii wydarzeń z czasów okupacji. Jest to historia o ludziach, którzy nigdy wcześniej nie zrobili nic nielegalnego, a teraz zaryzykowali własne życie, by ratować skazanych na zagładę współobywateli.

Dlaczego słynny muzyk jazzowy Arne Itkin wraz ze swą żoną Miriam i gorączkującym pięcioletnim synkiem Jacobem ucieka w środku nocy z Kopenhagi? Przecież dopiero co z radością brał udział w jam session w klubie jazzowym. Mają tu rodzinę , przyjaciół, piękne mieszkanie. Co takiego się wydarzyło, że nagle opuścili własny dom i wygodne życie, by podjąć próbę ucieczki do Szwecji? Czy znajdzie się ktoś kto im pomoże, czy też będą skazani sami na siebie? Czy w ogóle dotrą do celu?

Po kinouczcie

Kto i z jakich pobudek pomagał ludności żydowskiej w ucieczce do Szwecji? Czy była to zwykła przyzwoitość, człowieczeństwo i poczucie wspólnoty czy dobry interes? A może jedno i drugie? Właściwie dlaczego akcja w Gilleleje zakończyła się fiaskiem? Powodem był donos czy zła organizacja ? Gdy bierzemy pieniądze za pomoc, to dalej jest to pomoc czy świadczenie płatnych usług ? A może, co gorsza jest to wykorzystywanie czyjegoś bardzo trudnego położenia? Czy, gdy ryzykujemy własne życie ratując innych, mamy prawo zabezpieczyć siebie i własną rodzinę?

Dlaczego duńska pomoc Żydom w czasie II Wojny światowej wzbudza dziś tak wiele kontrowersji, zwłaszcza wsród Polaków? Czy ludzie, którzy pomagali zasłużyli sobie na te wątpliwości? Czy dyskusja o motywach i rozmiarze pomocy jest wyrazem braku szacunku do pomagających, czy może próbą dojścia do historycznej prawdy?

Sporo mówi się o tym, że pozostawione majątki żydowskie zostały potraktowane jako porzucone i ludność zamieszkująca Danię rozkradła je. Jednak przemilcza się fakt, że zaraz po wojnie w Danii miała miejsce restytucja mienia konkretnym, indywidualnym właścicielom. A co Polacy do dziś, a może zwłaszcza dziś, myślą na temat zwrotu majątków prawowitym właścicielom nie trzeba chyba mówić …

Jeżeli interesują Was duńskie filmy o tematyce wojennej to zajrzyjcie na post o „Hvidsten Gruppe” albo „Podziemny Front”

🇩🇰 „Fuglene over Sundet”- Anna- Maria anbefaler en dansk film

Året 1943 i Danmark var præget af strejker og danske sabotagehandlinger.
Besættelsesmagten krævede, at den danske regering indførte en undtagelsestilstand i landet og dødsstraf for sabotage. Den danske regering afviste det, og den 29. august indgav sin afskedsbegæring til kongen. Kongen accepterede ikke formelt regeringens fratrædelse.
I praksis overtog nazisterne magten i Danmark og der var ikke mere samarbejdspolitik. Opfodring til strejker selve strejker og sabotagehandlinger blevet straffet med døden og andre ​​lovovertrædelser blev straffet i henhold til tysk lov. 

Gilleleje

Med det samme sluttede beskyttelse af danske jøder også. I begyndelsen af ​​oktober begyndte den tyske forfølgelse af danske jøder. Dette medførte stor modstand fra det danske samfund. Fortrolige oplysninger om massearrestationer af jøder, der var planlagt til 2. oktober, reddede deres liv.  Medlemmerne af modstandsbevægelsen smuglede 7.000 danske jøder til Sverige. Kun 475 af dem blev arresteret, og sandt til koncentrationslejre i Theresienstadt. Desværre samarbejdede nogle danskere med nazisterne og stak jøder. Natten mellem 6. og 7. oktober 1943 blev omkring 100 jøder  fanget under gestapo- razziaen i Gilleleje.

„Fuglen over Sundet” en dansk drama

I forbindelse med disse begivenheder vil jeg gerne anbefale jer en dansk drama ”Fuglene over Sundet ” af 2016. Filmen blev inspireret af virkelige hændelser og instrueret af Nicolo Donato, hvilket farfar var bådebygger i Gilleleje. Hovedrollerne spiller Danica Curcic, David Dencik, Laura Cedergren, Nicolas Bro, Marijana Jankovic, Lars Brygmann. Det meste af filmen blev optaget i Gilleleje i Nordsjælland og Maribo på Lolland. Filmatiseringen er en fortælling om danske jøder, der pludselig besluttede sig at flygte til Sverige. Men filmen handler også om en af de mest bemærkelsesværdige begivenheder fra besættelsestiden, om mennesker, der aldrig før havde gjort noget ulovligt, og nu satte livet pludseligt på spil for at redde andre.

Hvad skete der, at den berømte jazzmusiker Arne Itkin sammen med sin kone Miriam og den, 5 årige søn Jacob flygtede fra København  midt i om natten? Et par timer før flugten til Sverige spillede han med glæde i en jazzklub. De havde det godt i Danmark. De havde en stor, velindrettet lejlighed, hjælpsomme naboer og gode venner. Hvorfor ville de forlade deres hjem? Vil nogen hjælpe dem med at flygte? Vil Arna og hans familie nogensinde komme til Sverige? 

Efter filmen „Fuglene over Sundet”

Hvem var „Fuglene over Sundet” ?

Hvem og hvorfor hjalp jøder med at komme til Sverige?
Var det af ren enkelt  anstændighed, følelsen af medmenneskelighed og viljen til at hjælpe andre eller var det bare en god forretning ? Hvorfor sluttede handlingen i Gilleleje i fiasko?
Hvis man tager penge for at hjælpe andre, er det så stadig en hjælp? Måske misbruger vi nogens vanskelige situation? Når vi risikerer vores eget liv for at hjælpe andre, har vi ret til at beskytte os selv og vores egen familie?

Hvorfor er dansk hjælp til jøder under Anden Verdenskrig så kontroversielt emne i dag? Har de mennesker, der hjalp, fortjent den tvivl? Er diskussionen om motiverne, som styrede dem, der hjalp et udtryk for respektløshed for dem, eller er det bare et forsøg på at nå historisk sandhed?

Link til filmen

Tekst Anna-Maria Taszek

https://fjernleje.filmstriben.dk/film/9000004665/fuglene-over-sundet?fbclid=IwAR04V9EhS59Ti6K3EfR8BNe9MPOu11jQMBNruJf0HFN6Ch2D0qJiEhzFmA4