• Menu
  • Menu
Adwent, czyli historia wieńca adwentowego w Danii
Adwent, czyli historia wieńca adwentowego w Danii

Adwent, czyli historia wieńca adwentowego w Danii

”Wie Christi Lieb’ umfing die Welt Der Kranz das Jahr zusammenhält”, „Som Kristi kærlighed omfavner verden således holder kransen året sammen”.
Skąd przywędrowała do Danii tradycja wieńców adwentowych? Jaki kolor wstążki powinno się użyć? Kiedy zaczyna się adwent i co oznacza? O historii wieńca adwentowego opowie Wam dziś Anna-Maria

Adwent, czyli po duńsku advent, to słowo pochodzące z łaciny. „Adventus Domini” oznacza nadejście Pana. W kościele chrześcijańskim jest to okres, w którym wierni mają się przygotować na ponowne narodzenie Jezusa. Zaczyna się on w czwartą niedzielę przed Bożym Narodzeniem i przypada między 27 listopada a 3 grudnia. Pierwsza niedziela adwentowa jest zarazem początkiem roku liturgicznego. 

Adwent jest obchodzony od V wieku n.e. Dawniej był to czas postu i pokuty, gdy wierzący mieli zastanowić się nad własnym życiem i wyznać grzechy. W zasadzie to wierni mieli oczyścić swe dusze na przyjęcie bożonarodzeniowej ewangelii.


Dziś w Danii jest to przede wszystkim czas wielkiej pogoni za prezentami i zabawy na słynnych julefrokostach. Jednak niezależnie od tego, czy Duńczycy są wierzący czy nie, niemal w każdym domu w grudniu pojawia się piękny wieniec adwentowy.

Julepyramider, czyli bożonarodzeniowe piramidy

W XVII i XVIII wieku w całych Niemczech robiono coś, co dziś mozna nazwać sztucznymi choinkami. Z drewnianych palików zbijano wielopiętrową piramidę. Na poszczególnych poziomiach kładziono świerkowe bądź jodłowe wieńce. Drewniany stelaż ozdabiano również świeżymi zielonymi gałązkami, wstążeczkami i girlandami z rodzynek i śliwek. Zawieszano również na nim ciasteczka i suszone plastry gruszek i jabłek.

Te podwieszane u sufitów świąteczne dekoracje były bardzo popularne w księstwach Szlezwika i Holsztynu oraz w słynącej z rozwiniętej na wysoki poziom sztuki stolarskiej Szwecji.

Adwent Julepyramider

Adventskransen albo inaczej adventskroner, czyli wieniec adwentowy

Zwyczaj ozdabiania domów wieńcami z okazji wszelakich uroczystości znany jest już od czasów pogańskich. Wieszano wieńce z okazji ślubu, Nowego Roku, Wielkanocy. Do dziś składamy wieńce na grobach zmarłych czy pod pomnikami upamiętniającymi przeróżne, ważne dla kraju wydarzenia.

Adwent, czyli historia wieńca adwentowego w Danii


Jednakże tradycja wieńców adwentowych ma swój początek najprawdopodobniej w omawianych powyżej bożonarodzeniowych piramidach. Ludzie od zawsze lubili zarabiać pieniądze. Gdy choinka weszła na stałe do tradycji bożonarodzeniowej, ówcześni „ekonomiści” postanowili stworzyć coś co sprzedawałoby się w okresie przedświątecznym. Tak oto około 1830 roku w domach w Turyngii pojawiły się korony adwentowe – adventskronen czyli po duńsku adventskroner. Jest to nic innego jak nasz dzisiejszy wieniec adwentowy. Prawdopodobnie bożonarodzeniową piramidę rozłożono na czynniki pierwsze. Od tej pory na niemieckich stołach w czasie adwentu pojawiać się zaczęły wieńce czyli pojedyńcze piętro poprzednich dekoracji. Nazwa korona pochodzi zapewne od wkładanych w te wieńce czterech świeczek symbolizujących kolejne niedziele adwentu. Natomiast w środek wieńca protestanci wkładali wiersz:

 ”Wie Christi Lieb’ umfing die Welt Der Kranz das Jahr zusammenhält”

Jak miłość Chrystusa ogarnęła świat, tak wieniec łączy w sobie rok”

Tak oto używany dotąd dla podkreślenia wszelakich uroczystości świecki wieniec, stał się symbolem chrześcijan w protestanckich landach niemieckich. Od tego też momentu zaczęto wieńce łączyć z Bożym Narodzeniem i nazywać je wieńcami adwentowymi.

Wieniec adwentowy w Danii

Nie do końca wiadomo skąd do Danii przywędrowała tradycja adwentowego wieńca. Jedni twierdzą, że przez Niemcy inni, że importowano ją ze Szwecji. Być może zwyczaj ten napłynął na duńskie ziemie z obu stron?

Szwedzi przejęli zwyczaj zapalania świec adwentowych w wieńcu od Braci Morawskich, ściągniętych w 1773 roku na teren księstwa Szlezwiku przez króla duńskiego Christiana VII. Mimo, iż tradycyjną ozdobą świąteczną dla braciszków z Christiansfeldu była gwiazda, robili oni również wieńce adwentowe z mchu.


Ponoć już około 1900 roku wieńce adwentowe drogą przez Sønderjylland, czyli Południową Jutlandię przywędrowały do Hedersliv.

Adwent roku 1914 w Åbenrå

W położonym na Półwyspie Jutlandzkim Åbenrå pierwsze wzmianki o wieńcu adwentowym pojawiają się w czasie I wojny światowej. Wszystko to za sprawą pewnej lekarki.

Był rok 1914 i kobieta czuła się bardzo samotna i nieszczęśliwa w czasie adwentu. Trudno się temu dziwić, wojna bowiem nastroju nie poprawiała. Zaniepokojona nie tyle o swój własny los, co o życie i bezpieczeństwo przebywającego na froncie męża wspominała dawne czasy. W tej ucieczce od trosk niełatwego wówczas życia codziennego dotarła myślami aż do 1888 roku. Przypomniała sobie Boże Narodzenie w Turyngii, u babci od strony matki. Oczyma wyobraźni zobaczyła na stole wieniec adwentowy z płonącymi świecami. Poczucie bezpieczeństwa i szczęścia wróciło.

Adwent, czyli historia wieńca adwentowego w Danii


By zachować te dobre wspomnienia i nabrać siły na przetrwanie wojennej zawieruchy postanowiła sprawić sobie taki adwentowy wieniec. Niestety nikt w mieście nie wiedział jak to ma właściwie wyglądać. Dopiero jakiś stary człowiek pochodzący z Górnego Śląska pomógł jej. Wyjaśnił ogrodnikowi jak wieniec ma wyglądać i jak go zrobić. W kolejnym roku lekarka zamówiła wieniec nie tylko dla siebie, lecz również do szpitala i do kościoła. Tak zaczęła się pomału rozprzestrzeniać adwentowa tradycja wieńcowa w Danii.

Wieniec wojenną tradycją adwentową w Danii

W 1920 roku pojawiły się wieńce adwentowe na wielu uczelaniach i w szkołach. Stąd też uczniowie przeniesli tradycje do swoich rodzinnych domów.

W 1939 roku kwiaciarnie zaczęły handlować wieńcami adwentowymi. Podczas niemieckiej okupacji, w czasie ” zła i mroku” zwyczaj palenia świec adwentowych dla wielu Duńczyków stał się sposobem na psychiczne przetrwanie.


Wygląd wieńca adwentowego

Czerwone czy fioletowe ?

Pierwotnie wieniec adwentowy był używany tylko przez protestantów. Z tego co pamiętam z czasów mojej niemieckiej emigracji, wszystkie wieńce miały czerwone świeczki i były udekorowane czerownymi wstążeczkami. Podejrzewam, że dalej tak jest w protestanskich landach i kościołach.


Jednak w latach 30 XX wieku katoliccy Austriacy zaczęli używać wieńców. Kościół nie mając „siły” a może i ochoty na bezsensowną walkę z tym pogańskim zwyczajem postanowił go zaanektować. Dokonano jednakże pewnych modyfikacji. Ponieważ kolorem szat liturgicznych w czasie adwentu jest fiolet, zmieniono wstążki z czerwonych na fioletowe. Z automatu również świeczki musiały zmienić kolor. Bowiem czerwone z fioletowym raczej do siebie kolorystycznie nie pasują.


U mnie w domu rodzinnym nigdy nie było wieńca adwentowego. Pierwszy pojawił się rok temu, w moim duńskim mieszkaniu. Tak to już bowiem jest, że nasiąkamy zastanymi w nowej ojczyźnie tradycjami jak grzyby deszczem i chłoniemy je jak gąbki wodę.

W zasadzie nie wiem sama czy to dobrze czy źle…

Pozdrawiam świątecznie choć jeszcze w mocno covidowym stanie Anna-Maria

Tekst: Anna-Maria Taszek

Anna-Maria Taszek

Zostaw komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

1 comment