”Heden ligner ikke noget andet sted. Der er himlen og den flade jord. Der er øde og tomhed”.
Ida Jessen „Kaptajnen og Ann Barbara”
„Wrzosowiska nie przypominają żadnego innego miejsca. To niebo i płaska ziemia. To nieucywilizowane pustkowie.”
Ida Jessen „Bękart”
„Bękart”, taki oto tytuł rzucił mi się w oczy, gdy w czwartek rano wzięłam do ręki telefon. Na stronie duńskiej ambasady w Polsce umieszczono informacje o premierze nowego duńskiego filmu. Ma ona mieć miejsce 15 marca 2024 roku i jest wiadomością, na którą już od dawna czekałam. Od października zeszłego roku bowiem nosiłam się z zamiarem polecenia Wam tego dzieła. Jednak za dość nieludzkie uznałam robienie smaka na coś, czego jeszcze nie ma w polskim przekładzie i nie wiadomo, czy w ogóle będzie. Dziś zatem z czystym sumieniem i radością mogę zachęcić Was do wizyty w kinach.
Film powstał na podstawie książki „Kaptajnen og Ann Barbara” („Kapitan i Ann Barbara”) Idy Jessen z 2020 roku. Utwór w tłumaczeniu Justyny Haber-Biały jest również od paru dni, dostępny w polskich księgarniach jako „Bękart”. Duńska premiera miała miejsce 5 października 2023 roku. W 2024 roku film zdobył 8 Robertów między innymi za męską pierwszo i drugoplanową rolę, za adaptację, kostiumy i zdjęcia i przede wszystkim za bycie najlepszym filmem roku.
Adaptacja jest dziełem znakomitego, znanego między innymi z „Kochanka królowej” duńskiego reżysera Nikolaja Arcela. Tytułowa rola przypadła w udziale Madsowi Mikkelsenowi, którego zobaczyć możemy w wielu świetnych duńskich projektach , takich jak „Polowanie”, „Na rauszu” czy wspomnianym już wcześniej „Kochanku Królowej”.
Obok Mikkelsena w „Bękarcie” zagrali również Simon Bennebjerg jako szlachcic Frederik de Schinkel
oraz Amanda Collin jako Ann Barbara, gospodyni kapitana von Kahlena.
Natomiast w roli małej Anmai Mus wystapiła Melina Hagberg.
O czym jest „Bękart”?
Ekranizacja przenosi nas do XVIII wiecznej Danii. Sfrustrowany swym życiem kapitan Ludvig von Kahlen (Mads Mikkelsen) obecnie przebywający w kopenhaskim przytułku dla weteranów wojennych wpada na niemożliwy do zrealizowania pomysł. Jako bękart nie ma tytułu szlacheckiego, by go zdobyć składa królowi szaloną propozycję. Ludvig von Kahlen chce podjąć próbę ujarzmienia „dzikiej ziemi”. Obiecuje królowi w zamian za podniesienie statusu społecznego zamienić jutlandzkie wrzosowiska w ziemię uprawną. Na swoje przedsięwzięcie zamierza wydawać jedynie swą niemiecką emeryturę wojskową. Nie mający nic do stracenia nadużywający alkoholu Fryderyk V, a raczej jego Rada, zgadza się na taki układ.
54 letni kapitan rusza zatem na Jutlandię. Osiedla się w najbardziej odludnym miejscu na południowy zachód od Viborga, buduje dom i zaczyna nierówną walkę z naturą. Kogo spotka na swej drodze? Czy na pewno będzie to samotna podróż przez życie na wrzosowiskach? Z kim przyjdzie mu walczyć i kto wygra tę wojnę. Wreszcie czy uda mu się dokonać cudu i zamienić nieużytki w urodzajną glebę? Czy ambicjom stanie się zadość i zdobędzie w końcu szlachecki tytuł?
Po kino uczcie
Film jest oparty na autentycznych wydarzeniach. Król duński oddający się rozkoszom cielesno alkoholowym potrzebował pieniędzy, ale nie za bardzo wiedział jak je zdobyć. Faktycznie w połowie XVIII wieku król Frederik V zaprosił Niemców do uprawy wrzosowisk. W zamian obiecał im darmową ziemię i dochody wolne od podatków. Kolonie powstały m.in. w Alheden w okolicach Grønhøj i Havredal, gdzie rozgrywa się akcja „Bękarta”. Niemcy przywieźli ze sobą ziemniaki, roślinę, która urośnie prawie wszędzie i niemalże w każdych warunkach. Wielu z nich niestety wróciło, gdyż zadanie okazało się bardzo trudne do zrealizowania, tereny nieprzyjazne a warunki życia wręcz nieludzkie.
Jednakże „Bękart” to nie tylko historia uprawy pierwszego w Danii ziemniaka. To przede wszystkim panorama duńskiego społeczeństwa w XVIII wieku. Jest to opowieść o ambicjach i zaspakajaniu własnego ego, o walce o władzę i walce klasowej. Wreszcie o walce z rasizmem i własnymi priorytetami, które nie zawsze są właściwe. Wsród surowych jutlandzkich wrzosowisk dostrzeżemy nie tylko nienawiść i chciwość ale również rodzącą się do życia miłość, i to w różnych aspektach, przyjaźń, pasję i zaufanie.
Zaineresowanych historią i Danią zapraszam, na moim zdaniem najlepszy epicki melodramat duński.
Anna-Maria Taszek
Zostaw komentarz