Dania choć najmniejsza ze wszystkich nordyckich krajów, słynie z wielu ciekawych faktów, o których jedni z Was już słyszeli, a drudzy jeszcze nie. Odwiedzajac Danię, oprócz tego co można tu zobaczyć, warto zapoznać się z informacjami i ciekawymi faktami na temat tego niewielkiego kraju. Poniższy wpis pomoże Wam zaznajomić się z wieloma ciekawostkami geopolitycznymi, na temat pracy, codziennego życia, kuchni duńskiej czy historycznymi. Dzięki dodatkowej wiedzy na temat Danii, podróż do niej napewno okaże się o wiele ciekawsza.
Ciekawostki o Danii
- Dania ma powierzchnię 43.094 km2 i jest 7,2 razy mniejsza niż Polska.
- Dania posiada terytoria zależne jak Grenlandia i Wyspy Owcze. Obydwa terytoria mają własny język i własne rządy, gdzie obok języków grenlandzkiego i farerskiego oficjalnym jest też język duński. Dania wraz w Grenlandią i Wyspami Owczymi tworzą Królestwo Danii.
- Nazwa kraju Danmark oznacza „duńskie pole”.
- Język duński składa się z 3 głównych dialektów Ømål, Jysk i Bornholmsk. Na wszystkie 3 dialekty składają się dialekty regionalne w liczbie około 32.
- Religią dominującą jest protestantyzm, a 75 procent Duńczyków zarejestrowanych jest jako członkowie Den Danske Folkekirke czyli Duńskiego Kościoła Ludowego.
- Danię zamieszkuje niespełna 6 milionów mieszkańców, z czego 86% stanowią Duńczycy. Polacy są 3 największą mniejszością narodową w Danii.
Geografia kraju
- Największym naturalnym wzniesieniem Danii jest Møllehøj o wysokości 170,86 m.
- Największym jeziorem jest Arresø o powierzchni 39,87 km2.
- Dania ma jedne z najpiękniejszych plaż w Europie. Przeciętny mieszkaniec ma maksymalnie około 50 km do wybrzeża, a 200 plaż może poszczycić się oznaczeniem Blå Flag czyli Niebieskiej Flagi.
- W Danii nie ma rzek, ale są potoki. Najdłuższym potokiem w Danii jest Gudenåen o długości 160 km.
- Dania jest najmniejszym ze wszystkich krajów nordyckich. Na Danię składa się Półwysep Jutlandzki, ponad 1400 wysp z czego 443 ma nazwę własną, a około 80 jest zamieszkałych.
- Najwiekszą wyspą jest Zelandia, na której leży stolica Danii, Kopenhaga.
Ciekawostki prawne
- Dania jest pierwszym krajem, który zalegalizował związki osób tej samej płci w 1989 roku.
- Dania jest pierwszym krajem, który zalegalizował pornografię w 1969 roku.
- Aborcja w Danii jest legalna i bezpłatna dla rezydentów kraju.
- Dania posiada najłagodniejszą politykę alkoholową w calej Skandynawii.
- Istnieje w Danii zbiór 10 przykazań, tak zwany Janteloven, które to prawa w dużej mierze ukształtowały mentalność Duńczyków.
Fakty na temat pracy
- W Danii nie istnieje oficjalna pensja minimalna. Większość pracodawców duńskich ma umowy zbiorcze ze związkami zawodowymi. To związki regulują coroczne pensje dla poszczególnych grup zawodowych.
- Pełny wymiar pracy w Danii to 37 godzin.
- Każdy pracownik ma prawo do 5 tygodniowego urlopu i 5 dni tzw. ferie fri dage czyli dni wolnych do dowolnej dyspozycji.
- W Danii istnieją związki zawodowe, których członkowie są chronieni zbiorem praw i przywilejów. Każdy związek zawodowy oferuje również przynależność do A-kasse czyli odpowiednika naszej polskiej Kuroniówki. Każdy członek opłaca miesięczne składki, które w razie utraty pracy dają mu prawo do otrzymywania zasiłku w wysokości około 80% wynagrodzenia.
- W razie choroby pracownik melduje się na chorobowym bez zaświadczenia lekarskiego. Podczas choroby pracownik otrzymuje od 80%-100% procent wynagrodzenia i o czym decyduje dane miejsce pracy oraz to co jest zawarte w umowie.
Handel i żywność
- Dania jest 5 największym eksporterem żywności na świecie.
- Największym towarem eksportowym Danii są świnie. Świń jest w Danii więcej niż samych Duńczyków. Największym importerem duńskich świń jest Wielka Brytania i Niemcy.
- Stegt flæsk og persille sovs zostało ogłoszone daniem narodowym.
- Bardzo popularnym przysmakiem duńskim jest smørrebrød czyli otwarte kanapki. Kanapki te są zawsze wysoko obłożone i jada je się nożem i widelcem. Rodzai kanapek jest bardzo wiele, od klasyków po bardziej nowoczesne wydania.
- Specjały, których powinno się spróbować podczas pobytu w Danii to śledzie w sosie karry, remulada, duński zloty ser, ser wędzony i rugbrød czyli ciemny chleb z ziarnami.
Ciekawe tradycje i zwywczaje
- Co roku para królewska wybiera się na tak zwany sommertogt czyli letni rejs królewskim statkiem Dannebrog. Dannebrog zawija co roku do różnych duńskich portów, by przywitać się z lokalną społecznością.
- Gækkebrev czyli wielkanocny list wysyłany anonimowo do kolegów, przyjaciół lub rodziny. Odbiorca ma za zadanie odgadnąć kto wysłałał mu list.
- Tradycja Fredagsslik to piątkowe cukierkowe szaleństwo. Co piątek duńskie dzieci zaopatrują się masowo w popularne tutaj żelki, drażetki i landrynki, by wieczorem zasiąść do programu Disney Sjov, czyli wieczoru z Disney’em.
- Studenterkøreselv to zakończenie gimnazjum w duńskim stylu. Maturzyści jeżdżą przez cały dzień na otwartych naczepach samochodów i świętują zakończenie szkoły gimnazjalnej.
- Noworoczną tradycją w Sylwestra jest między innymi wskakiwanie w Nowy Rok
- Julebryg to tradycja picia adwentowego piwa
- Blå Mandag to dzień kiedy bierzmujący świętują
- Na duńskich weselach istnieje tradycja obcinania skarpet panu młodemu.
Ciekawostki historyczne
- Popularny wynalazek Bluetooth pochodzi od imienia duńskiego władcy Haralda Blåtand, czyli Haralda Sinozębego.
- Dania była kiedyś w posiadaniu części Wysp Dziewiczych.
- Monarchia duńska jest najstarszą panującą monarchią na świecie
- Flaga Danii jest najstarszą flagą na świecie i według legendy spadła ona na naród duński z nieba.
Ogólne ciekawostki
- Bakken jest najstarszym parkiem rozrywki na świecie.
- Tivoli jest drugim najstarszym parkiem rozrywki na świecie i był wielką inspiracją Walta Disney’a do stworzenia Disneyland’u.
- Klocki Lego są duńskiego wynalazku, a nazwa wzięła się od wyrażenia Leg godt czyli baw się dobrze.
- Woda w Danii jest tak czysta, że można ją pić prosto z kranu.
- Danish pastry czyli ciasto duńskie pochodzi orginalnie z Wiednia.
- Najdłuższa aleja japońskich wiśni znajduje się nieopodal zamku Gavnø.
- Nordisk film jest najstarszą wytwórnią filmową w Skandynawii.
- Kopenhaska dzielnica Christiania, jest najbardziej liberalną dzielnicą stolicy jak i całego kraju
- Strøget jest najdłuższą ulicą handlową w Skandynawii.
- Słynna Kopenhaska Syrenka odbyła w 2009 roku podróż do Szanghaju.
Wiele z tychże zagadnień rozwijać będziemy tutaj na blogu oraz na naszych mediach społecznościowych czyli fejsbukowym Fanpage’u i Instagramie.
Pozdrawiamy Iga i Ania
Tekst: Iga Faurholt Jensen
Leg godt jakie to urocze, proste i takie duńskie nie znałam tej ciekawostki i kilka innych również mnie zaskoczyło, dziękuje za ten artykuł
Świetnie – to teraz proszę o rozwinięcie – oczywiście nie błyskawicznie. Poznam także chętnie więcej historii
Janteloven nie jest zbiorem nieoficjalnych praw, które ukształtowały mentalność Duńczyków. Jantelov to określenie (begreb) stworzone/wymyślone przez Aksela Sandemose w powieści „En flygtning krydser sit spor” z roku 1933. Begreb/określenie ma związek z tym jak ludzie odnoszą się do siebie nawzajem i jakie są ich relacje. Pozdrawiam serdecznie.
Janteloven jest nieoficjalnym zbiorem praw, które pośrednio definiują zachowanie Duńczyków. Sama książka jest uważana za jedną z najważniejszych pozycji literatury skandynawskiej, która pokazuje i pomaga zrozumieć kompleksowość tożsamości Skandynawów. Pytając samych Duńczyków często można się spotkać z tym, że oni doskonale wiedzą czym Janteloven jest i jeśli spojrzysz na społeczeństwo duńskie to definicja równości i traktowania siebie nawzajem na równi przejawia się praktycznie w każdej dziedzinie życia Duńczyków. Mam nadzieję, że wyjaśniłam zrozumiale zagadnienie Janteloven:-)
Może nazwanie tego prawami też nie jest precyzyjne, poprawiłam to na przykazania, gdyż jest ich 10 i zostały one stworzone na wzór dekalogu. Co ciekawe wyszło w zeszłym roku tłumaczenie tej książki pt. „Uciekinier przecina swój ślad”. Może czytałaś Monika?
Pozdrawiam
Niestety jest kilka nieścisłości np. Himmelbjerg jest najwyższym wzniesieniem w Danii
Harpagan, Himmelbjerg ma tylko 147 m wysokości i tym samym nie jest najwyższym, naturalnym wzniesieniem w Danii 😉