Dannebrog, czyli o duńskiej fladze narodowej słów kilka

15 czerwca obchodzimy w Danii ” Valdemarsdag”, czyli „Dzień Flagi”. Warto zaznaczyć, że jest to jedna z najstarszych, wciąż będących w użyciu flag narodowych. Jest również jedną z nielicznych na świecie, która ma własne imię. Nazywa się Dannebrog (danne- czerwony i brog-tkanina). 

Mimo, iż najstarszy wizerunek duńskiej flagi znajduje się w Herbarzu Geldrii z 1380 roku, w 2019 roku Duńczycy obchodzili jej 800 urodziny. Czy nasi Wikingowie są kiepskimi matematykami? A może duńscy naukowcy mają jakieś tajne źródła historyczne? Otóż nie, przyczyną tego historyczno-algebraicznego zamieszania jest pewna legenda…

Legenda o Dannebrog

Dawno, dawno temu bo aż w zamierzchłych czasach wypraw krzyżowych, król duński Waldemar II, później zwany Zwycięzcą, wyruszył na podbój Estonii. Duńska flota licząca 1500 statków wylądowała koło Lyndanisse (dzisiejszego Tallinnu) podbijając jego okolicę oraz Harię. Estończycy postanowili się poddać i przyjąć chrzest. Na pertraktacje wysłali starszych. Jednakże poganom nie należało ufać. W czasie, gdy pewni swego sukcesu Duńczycy spokojnie dobijali targu, Estończycy na nowo mobilizowali swe wojska. W końcu 15 czerwca 1219 roku duńska armia krzyżowców została napadnięta z wielu stron. Walka była ciężka, zabity został nowo mianowany biskup misyjny Teoderyk. Zginął, bo poganie wzięli go za Waldemara II. Jak widać namiot jego do najskromniejszych nie należał.

Krzyżowcy tracili wszelką nadzieję. Arcybiskup Anders Sunesen, który w 1212 roku został przez papieża wyznaczony do koordynowania wypraw krzyżowych nad Morzem Bałtyckim modlił się zażarcie. Tak długo, jak trzymał ręce w górze Duńczycy wygrywali. Jednak, gdy ręce mu mdlały szala zwycięstwa przechylała się na stronę pogan. W pewnym momencie nastąpił cud. Niebo zaczerwieniło się i spłynęła z niego chorągiew krzyżowa. Król Waldemar pokazał ją swoim wojownikom. Pod wpływem zesłanego przez Boga sztandaru Duńczycy nabrali mocy bitewnych a Estończycy stracili prawo do swych pogańskich wierzeń…

Czym jest flaga narodowa dla Duńczyków?

Całe wydarzenie w 1809 roku uwiecznił na swoim obrazie C.A. Lorentzen. 

Od XIX wieku Dannebrog zaczął należeć do całego narodu. Dla Duńczyków jest bardzo ważnym symbolem. Flagą upamiętnia się bowiem nie tylko święta państwowe i kościelne, ale również wszystkie istotne uroczystości rodzinne czy wydarzenia życiowe. 

Dannebrog wbija się w torty urodzinowe, wciąga na szkolny maszt w dniu egzaminów. Z flagą w ręku wychodzi się na peron by przywitać dawno nie widzianych członków rodziny. Duńska flaga zdobi również bożonarodzeniowe choinki. W Dzień Waldemara, czyli 15 czerwca wszystkie autobusy miejskie przyozdobione są Dannebrog.

Do połowy masztu wciąga się flagę w czasie pogrzebów. Bynajmniej nie tylko pamięć oficjeli państwowych jest czczona w ten sposób. Również zwykły mieszkaniec Danii, niekoniecznie jej obywatel ma prawo wywiesić flagę duńską do połowy, gdy umiera członek rodziny czy sąsiad.

Jest to symbol napawający Duńczyków dumą a powszechne używanie go nie należy w tym kraju do świętokradztwa. Powiem więcej-w języku duńskim istnieje nawet specjalny czasownik „at flage”- „machać”, poruszać flagą czy wywieszać ją na maszcie.

Ciekawostki z pracy wzięte

Gdy wybuchła wojna na Ukrainie coś się zmieniło w otoczeniu przed szpitalem w Køge. Z początku nie bardzo wiedziałam co mi nie pasuje. Po paru dniach, gdy szłam do pracy doznałam eureki. Flaga na maszcie, na którą w zasadzie nie zwracałam uwagi zmieniła nagle ubarwienie. Z czerwono- białej zrobiła się nagle niebiesko- żółta i nie była to bynajmniej flaga szwedzka. Duńczycy w ramach okazania wsparcia Ukraińcom wciągnęli na maszt ich flagę. Ten piękny gest wywołał dyskusję o prawie dotyczącym używania Dannebrog.

Dowiedziałam się wówczas między innymi, że flagę można zawiesić o wschodzie słońca, ale nie wcześniej niż o godzinie ósmej rano. Natomiast należy ją ściągnąć przed zachodem. Duńska flaga może pozostać na maszcie tylko i wyłącznie, gdy będzie oświetlona.

Ponadto Dannebrog nie może dotknąć ziemi. Według legendy groziłoby to ponowną wojną, a tego żaden Duńczyk sobie nie życzy.

Dannebrog jedyną flagą w Danii?

Normalnie tylko Dannebrog ma prawo wisieć w Danii. Nie do końca jednak jest to prawdą. Bez żadnych problemów można wywieszać tutaj narodowe flagi Grenlandii, Wysp Owczych czy innych krajów nordyckich. Prawo dopuszcza również flagi ONZ i UE. Natomiast, by używać symboli innych krajów trzeba mieć na to specjalne pozwolenie. Występuje się o nie do policji.

W przypadku wywieszenia flagi ukraińskiej Ministerstwo Sprawiedliwości wydało specjalne pozwolenie, które początkowo obowiązywać miało do 16 marca. Kolejne decyzje ministra przedłużyły prawo do flagowego wspierania Ukrainy do 1 września 2022 roku. Z pewnością termin ten nie będzie ostatecznym. Oczywiście, gdy Dania obchodzi własne święta państwowe na maszcie musi powiewać Dannebrog.

Czy znacie jakieś inne flagi narodowe, które mają własne nazwy? A może mieszkacie w Danii i możecie pokazać zdjęcia z duńską flagą w roli głównej?

Tekst: Anna-Maria Taszek

• Historien om Danmark Oldtid og middelalder, Gads Forlag 2017
• Danmarks historie af Benito Scocozza og Grethe Jensen, Politikens Forlag 2006
• https://www.berlingske.dk/danmark/tilladelse-til-at-flage-med-det-ukrainske-flag-bliver-forlaenget
• https://www.justitsministeriet.dk/