Duńska ekologia – jej rozwój i historia

Duńska ekologia, jej rozwój i historia mają długą i wieloletnią tradycję. Zaczęło się niewinnie od kolektywnego zamieszkania, duńskich, zbuntowanych hipisów, poprzez szereg reform politycznych, aż do wpływów międzynarodowych, ambitnych planów na przyszłość i rozpowszechnienia ekologii wsród duńskiego społeczeństwa. Duńska ekologia to dziś luksus, na który Cię stać.

Duńska ekologia w liczbach

Według rankingu The World of Organic Agriculture – Statistics & Emerging Trends, Duńczycy od wielu lat są mistrzami w kupowaniu towarów ekologicznych. 

Ranking z 2019 roku pokazuje, że ekologiczne produkty kupiło:

🇩🇰Duńczyków – 11,9%
🇨🇭Szwajcarów – 9,9%
🇸🇪Szwedów – 9,6%
🇦🇹 Austriaków – 8,9%
🇱🇺Luksemburczyków – 8%

Jakie eko produkty są najchętniej i najczęściej kupowane przez Duńczyków?

🍌🥕🌾🍶
Jogurt – 48,6%
Marchew – 45,2%
Owsianka – 43,1%
Banany – 36,5%
Oleje spożywcze – 34,3%

Sprzedaż produktów ekologicznych za rok 2020 wyniosła ponad 16 mld koron. Tymczasem Krajowe Stowarzyszenie Ekologiczne wyznaczyło sobie za cel sprzedaż żywności ekologicznej na poziomie 30% do roku 2030.

Historia duńskiej ekologii w skrócie

Wszystko zaczęło się w 1968 roku gdzie odbywające się protesty przeciw kapitalizmowi wywołują niepokój na całym świecie. W proteście duńska młodzież wyprowadza się z dużych miast na rzecz zamieszkania na wsi. Chęć prostego życia blisko natury jest faktorem, który napędza również tzw. Zielony Ruch będący początkiem zapobiegania zmianom klimatycznym i ich następstwom. Młodzi ludzie zamieszkiwali wtedy kolektywnie, sami uprawiali ziemię bez użycia pestycydów i środków opryskujących. Takie były początki ekologii nie tylko w Danii, ale również w innych zakątkach świata.

W latach 70’ idea życia i zainteresowanie ekologia rośnie w siłę. Gazeta Bio-Information pisze m.in o tym jak uprawiać ziemię bez użycia pestycydów i produkować bez numerów E.

W 1978 roku posiadłość Svanholm Gods staje się pierwszym i największym w Danii ekologicznym kolektywem, zamieszkiwanym dziś przez 80 dorosłych i 50 dzieci.

Svanholm Gods produkuje dziś ekologiczne mięso, warzywa, olej rzepakowy i miód i jest ważną częścią historii ekologii w Danii. Razem z innymi gospodarstwo czynnie brało udział w tworzeniu tego co dziś znamy jako Økologisk Landsforening – Krajowe Stowarzyszenie Ekologiczne.

W 1987 roku pierwsze ekologiczne mleko popłynęło z krowich wymion

1990 to rok kiedy na duńskich ekologicznych produktach pojawia się dobrze znany znak økomærke

1993 rok jest najważniejszym w historii duńskiej ekologii. Bowiem SuperBrugsen jest pierwszym spożywczakiem, który wprowadza ekologiczne produkty do sprzedaży oraz reklamuje je w swojej tygodniowej tilbudsavis – promocyjnej gazetce.

Svanholm Gods

Storkollektiv

“Vi ønsker forbindelse med folk i alle aldre og med alle uddannelser, der vil være med til at skabe en bedre livsform.” – Information den 7 maj 1977.

„Szukamy osób w każdym wieku i nie zważywszy na wykształcenie, które są chętne stworzyć lepsze warunki do życia” – gazeta Information, 7 maj 1977 rok

W 1978 roku grupa osób kupiła posiadłość Svanholm i przekształciła ją w kolektyw, gdzie wspólne życie na równi, demokratyczny system zarządzania oraz dążenie do prostego życia były wartościami najwyższymi, wypowiadającymi tym samym wojnę przeciwko kapitalizmowi. W tymże miejscu możemy śmiało powiedzieć, że narodziła się duńska ekologia. Mieszkańcy Svanholm Gods sami uprawiali ziemię, bez użycia oprysków czy pestycydów i dążyli do samowystarczalności. Gospodarstwo Svanholm jest pionierem duńskiej ekologii i dziś jest zamieszkiwane przez około 80 dorosłych i 50 dzieci. 

Jest tu miejsce dla każdego; rodzin i singli, młodych i starych, osób z wyższym wykształceniem lub totalnie bez. Tutaj wszyscy traktują się na równi, a najważniejszą wartością jest wspólnota oraz pielęgnowanie wartości demokratycznych. Decyzje kolektyw podejmuje nie przez głosowanie a przez dyskusje i wpólny kompromis. 

Życie w kolektywie

By zamieszkać w kolektywie należy zapłacić 80% swojej pensji. Pieniądze idą na czynsz, rachunki, internet i pakiet telewizyjny, ubezpieczenia oraz wyżywienie.

Kolektyw funkcjonuje niemalże jak małe miasteczko. Oprócz kompleksu mieszkalnego jest tu mechanik samochody i rowerowy, sala muzyczna, pracownia drewna, wspólna wypożyczalnia samochodów i rowerów, lokal imprezowy, second hand oraz przedszkole. Od niedawna kolektyw posiada też klinikę oferująca zabiegi medycyny naturalnej; akupunkturę, terapię kranio-sakralną oraz psychomotrykę.

W ogromnej kuchni przyrządza się wspólną kolację dla wszystkich mieszkańców kolektywu aż 6 dni w tygodniu. Posiłek spożywać można wspólnie z innymi bądź zabrać do własnego mieszkania. Na terenach gospodarstwa Svanholm uprawia się ekologiczne warzywa i owoce. Hoduje się tu również owce oraz 120 krów rasy Jersey dające ekologiczne mleko. Mleko, z którego między innymi produkuje się znane i lubiane w Danii lody Hansens Fløde Is. Nie należą one do najtańszych, ale za to jakość jest premium.

Svanholm Gods jest powodem dlaczego w Danii w 1981 roku powstało Økologisk Landsforening – Krajowe Stowarzyszenie Ekologiczne. Stowarzyszenie działa prężnie na rzecz rozwoju ekologii w Danii. Przez lata działalności określało ono reguły hodowli zwierząt domowych, gdzie ich dobro ma centralne znaczenie oraz na jakich zasadach uprawiać ziemię, by mowa była o ekologicznej uprawie. Zbiór wszystkich tych reguł tworzy między innymi to co nazywamy dziś Ø-mærke – najważniejszy i najbardziej rozpoznawalny znak ekologii duńskiej.

Ty również możesz skosztować ekologicznych produktów odwiedzając gopsodarczy butik i kafejkę. Możliwe jest również cotygodniowe zamówienie warzywnych skrzynek z możliwością odebrania ich na miejscu, w Kopenhadze bądź Lejre.

Duński znak ekologii – Ø-mærke

Dania jest pierwszym na świecie krajem, który ustanowił prawo o ekologii. Prawo to wprowadzono w roku 1987. Zbiór reguł i przepisów prawnych zadecydował w późniejszym czasie o powstaniu duńskiego znaku ekologii jakim jest Ø-mærke.

Znak Ø-mærke ujrzał światło dzienne w 1990 roku a w roku 2020 obchodził 30-lecie swojego istnienia.

Z początku znak Ø-mærke nie spotkało się z uznaniem, gdyż oznaczało to kontrolę państwową oraz zmiany w metodzie uprawy i hodowli, z którymi nie każdy duński rolnik się zgadzał.

Kampania reklamowa Ø-mærke jednak trwała, a LØJ – duńskie Stowarzyszenie Ekologicznego Rolnictwa dokładało wszelkich starań, by Ø-mærke poznali wszyscy i by zaczęto stosować je na ekologicznych produktach. Jedną z pierwszych poważnych kampanii reklamowych stworzono ze związkiem Dansk Naturmælk skupiającym lokalne ekologiczne mleczarnie. Dansk Naturmælk działało prężnie na duńskim rynku i posiadało silny oddział marketingowy. Dlatego strategicznie wydawał się w ówczesnym czasie najlepszym narzędziem do reklamy Ø-mærke.

Eko ciekawostki o Danii

• Dania posiada najstarszy w Danii oraz Europie kolektyw Svanholm Gods, który uważany jest za pioniera duńskiej ekologii.

• Dania swoimi rozwiązaniami miała ogromny wpływ na ukształtowanie prawa dotyczącego ekologii w Unii Europejskiej.
• W 2018 roku w Rzymie, Dania otrzymała srebrny medal za swoją ekologiczną politykę, będąca również częścią eko polityki Organizacji Narodów Zjednoczonych dotyczącej klimatu, biodywersji, czystości wód oraz produkcji przyjaznej środowisku.

• Dania jest też jedynym krajem na świecie, którego sprzedaż towarów ekologicznych nie spadła podczas ostatniego kryzysu finansowego.

Chcesz więcej Zielonej Danii? Zajrzyj do działu Zielona Dania Igi

Źródło:

Økologisk Landsforening

www.svanholm.dk

www.foedevarestyrelsen.dk