• Menu
  • Menu
P.S. Krøyer " Sankt Hansblus på Skagen Strand" 1906
P.S. Krøyer " Sankt Hansblus på Skagen Strand" 1906

P.S.Krøyer „Sankt Hansblus på Skagen strand”, czyli noc kupały w sztuce

Kim naprawdę był P.S. Krøyer Norwegiem czy Duńczykiem? Jak długo powstawał ten obraz? Co kryje mrok Nocy Świętojańskiej? Jak dobrze znacie duńskich artystów?Którego jesteście w stanie rozpoznać na obrazie P.S. Krøyer „Sankt Hansblus på Skagen strand”? Zapraszam do lektury.

Chciałabym Wam zaprezentować obraz P.S. Krøyer zatytułowany „Sankt Hansblus på Skagen strand”. Dlaczego akurat to dzieło? Wybór jest oczywisty. Dziś jest 23 czerwca, zatem obchodzimy Noc Świętojańską po duńsku nazywaną sankthasaften. Duńczycy zwyczajowo palą dziś ogniska świętojańskie czyli sankthansbål albo sankthansblus, stąd pomysł by pokazać Wam akurat ten, a nie inny, z pewnością bardziej znany obraz tego malarza.

P.S. Krøyer, krótki życiorys

Portret wlasny P.S. Krøyer
Portret wlasny P.S. Krøyer

Peder Severin Krøyer urodził się w Stavanger w Norwegii 23 lipca 1851 roku. Dlaczego zatem Duńczycy mówią o nim, że był duńskim impresjonistom. Czyżby chcieli Norwwegom ukraść słynnego artystę? Niezupełnie tak jest. Malarz co prawda urodził się w w Norwegii, ale został oddany na wychowanie do siostry matki, która wyszła za mąż za Duńczyka i zamieszkała w Kopenhadze. Wychował i wykształcił się zatem w Danii. Już jako 14 letni chłopiec uczęszczał na zajęcia do Kunstakademiet. Przed trzydziestką odbył paroletnią podróż do Włoch, Hiszpanii i Francji, gdzie w Paryżu pobierał naukę w prywatnej szkole malarskiej. Po powrocie w 1881 roku do Danii stał się uznanym i rozchwytywanym portrecistą.

P. S. Krøyer i Skagen

Latem 1882 roku Peder Severin Krøyer wybrał się po raz pierwszy do Skagen, gdzie poznał bawiącą tam co roku bohemę artystyczną. Zakochany w tamtejszej naturze i świetle północy, oczarowany kolegami i prowadzonym w Skagen życiem artystycznym, wracał tam każdego lata. Następnie podczas podróży do Francji w 1889 P.S. Krøyer poznał uczącą się w Paryżu malarkę Marie Triepcke. Oczywiście artyści wpadli sobie wzajemnie w oko, i już 23 lipca 1889 roku zawarli związek małżeński.

Z powodu systematycznych, paromiesięcznych wizyt, w 1894 roku małżeństwo dostało od miasta Skagen prawo użytkowania i adaptacji do potrzeb artystów, domu po urzędniku królewskim. W rezultacie budynek po dziś dzień nazywany jest domem Krøyer. Rok później, szczęśliwemu na razie małżeństwu, urodziła się córka Vibeke. Niestety od początku 1900 roku artysta był wielokrotnie hospitalizowany w szpitalu psychiatrycznym. Leczono go na chorobę afektywną-dwubiegunową. Ale czy faktycznie akurat na nią cierpiał? Dziś naukowcy przypuszczają, że najprawdopodobniej P.S. Krøyer chorował na kiłę, która nieleczona powoduje psychotyczne objawy.

P.S.Krøyers hus
P.S.Krøyers hus

„Sankt Hansblus på Skagen strand”

Obraz „Sankt Hansblus på Skagen strand” z 1906 roku jest jednym z ostatnich wielkich dzieł malarza. Zmarł on bowiem 21 listopada 1909 roku i został pochowany na cmentarzu w Skagen.

P.S. Krøyer ""Sankt Hansblus på Skagen strand"
P.S. Krøyer „Sankt Hansblus på Skagen strand”

„Sankt Hansblus på Skagen strand” to olej na płótnie o wymiarach 149,5 na 257 cm . Artysta przedstawił na nim ludzi zgromadzonych wokół ogniska. Czy są to przypadkowi ludzie ? Anonimowi turyści, którzy zmęczeni zbyt długim spacerem po plaży postanowili ogrzać się przy akurat płonącym ognisku? Otóż nie. Wśród mocno oświeconych płomieniami ludzi rozpoznać możemy całą bohemę artystyczną ówczesnego Skagen i wpływowych przedstawicieli miasta.Natomiast po ciemnej stronie obrazu umieścił malarz zwykłych mieszkańców miasta. Są wsród nich zapewne miejscowi sklepikarze, rybacy z żonami i ich dzieci. Anonimowy, jak widać dla malarza tłum. Ponoć lokalna ludność została pierwszy raz umieszczona przez malarza na jednym płótnie razem z jego przyjaciółmi.

Tytuł obrazu „Sankt Hansblus på Skagen strand” wskazuje na to, że ognisko również do przypadkowych nie należy. Jest to bowiem tradycyjne, rozpalane każdego roku ognisko świętojańskie. Wygląda ono jednak trochę inaczej niż te rozpalane dziś. Na obrazie płoną ustawione w wysoki słup beczki ze smołą. Nie to jest jednak najdziwniejsze. Ognisku P.S. Krøyer czegoś brakuje. Nie widać na obrazie płonącej czarownicy. Ale o tym dlaczego możecie przeczytać w innym artykule Sankthansaften czyli duńska Sobótka.

Drugie dno obrazu „Sankt Hansblus på Skagen strand”

Jest jeszcze coś co poruszyło mnie w tym obrazie. W zasadzie wszyscy stoją razem. Rozmawiają, gestykulują, patrzą w ogień. Dzieci tańczą przy ognisku. Widać, że ci ludzie niezależnie od pochodzenia dobrze się bawią w swoim towarzystwie. Ale czy naprawdę wszyscy bez wyjątku? Moim zdaniem nie…

Gdy się dobrze przyjrzymy to niemalże na środku obrazu stoi dwoje ludzi. Stoi oddzielnie, niczym samotna wyspa na oceanie. Malarz umieścił ich w półmroku. Płomienie ogniska oświetlają ich na tyle byśmy mogli rozpoznać ich twarze. To Marie Krøyer żona artysty oraz jego przyjaciel Hugo Alfvén, szwedzki kompozytor przebywający w Skagen na zaproszenie i koszt autora obrazu. Mimo ogromnego, jasno przecież świecącego ogniska obraz jest jakiś ciemny…

Przecież to jest letni wieczór w Skagen, w miejscu najdalej wysuniętym an północ w Danii. Poza tym jest to najdłuższy dzień w roku. Dlaczego więc na obrazie panuje półmrok? I księżyc też jest jakiś taki zachmurzony? Czy ta para ma coś do ukrycia? Co symbolizuje, tak bardzo nietypowy dla obrazów tego artysty mrok? Czy ciemne chmury nadciągnęły właśnie nad małżeństwo Krøyer? Kim naprawdę był Hugo Alfvén? O tym wszystkim dowiedzieć możecie się z filmu pod tytułem Marie Krøyer wyreżyserowanego przez Billego Augusta. Recenzję i link do ekranizacji znajdziecie w artykule Anna- Maria poleca.

Kilka faktów o obrazie P.S. Krøyer „Sankt Hansblus på Skagen strand”

Pierwsze szkice do dzieła powstały już w 1892 roku. Niestety z powodu choroby i innych zamówień malowidło zostało ukończone dopiero w 1906 roku. Tak więc praca nad nim zajęła 14 lat.

Obraz został uszkodzony w czasie pożaru w 1948 roku. Na szczęście udało się go odrestaurować i od 1957 roku cieszy oczy ludzi odwiedzających Muzeum w Skagen

Bibliografia

1.https://skagenskunstmuseer.dk/kunstnere/pskroyer/

2. Bille August „Marie Krøyer”

3.https://skagenskunstmuseer.dk/vaerker/sankt-hansblus-paa-skagen-strand/

Anna-Maria Taszek

Zostaw komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

2 komentarze